Waarover ging the State of the Union 2022?

Op woensdag 14 september gaf Commissievoorzitter Ursula von der Leyen de jaarlijkse “State of the Union”-speech. Hier presenteert ze de prioriteiten van de Commissie voor de komende 12 maanden. De lijnen die ze hierin uitzet zullen in zekere mate ook het economisch beleid van de toekomst tekenen.

De Russische invasie in Oekraïne en de energiecrisis waren twee belangrijke thema’s. In het bijzijn van de Oekraïense First Lady Olena Zelenska werd het Europese engagement voor het eindigen van de invasie bevestigd. Von der Leyen gaf aan dat Oekraïne snel moet kunnen toetreden tot de Europese interne markt. Om grote uitspraken te doen over de toetreding van Oekraïne tot de Unie was het nog te vroeg.

In verband met de hoge energieprijzen oppert de Commissie om een taks op hoge winsten in te voeren. Over een prijsplafond voor gas was von der Leyen minder duidelijk. Ze gaf aan dat de Commissie samen zou werken met lidstaten en leveranciers om zowel de Europese competitiviteit als de toevoer van gas gezond te houden. Om de negatieve gevolgen van de hoge prijzen te counteren zijn gerichte maatregelen nodig, de situatie is er voor veel lidstaten dan ook niet naar om cadeaus te gaan uitdelen. De begrotingsregels zouden moeten herzien worden zodat ze flexibeler zijn en strategische investeringen toelaten. Tegelijkertijd moeten de gevolgen van het niet naleven van de regels zwaarder worden.

De Commissie wil in de komende periode werk maken van een economisch onafhankelijk Europa. Het gaat dan over het afbouwen van de afhankelijkheid van fossiele energiebronnen maar vooral ook over ruwe grondstoffen.

Om KMO’s te ondersteunen zal de Commissie een “KMO relief package” voorstellen met een zogenaamde BEFIT-regelgeving die de belastingregels harmoniseert. Daarnaast zal ook de “late payment”-richtlijn herzien worden om verlichting te bieden voor bedrijven die in financiële moeilijkheden zitten. Wat financiële regelgeving betreft, mogen we in 2023 voornamelijk nog initiatieven verwachten rond data access (open finance) en de digitale euro.

Von der Leyen sloot af met de wens om een “conventie” bijeen te roepen. Een Europese conventie geeft het startschot voor een verdragsherziening. Na het Europees Parlement en leiders van enkele lidstaten droomt de Commissie nu ook luidop van een herziening van de verdragen. Het is duidelijk dat de geesten rijpen.