Begin maart zal het een jaar geleden zijn dat ons leven en onze economie onder een stolp werden geplaatst. Economisch gezien is dit de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. De economie kromp vorig jaar op bijna ongeziene wijze en het herstel werd en wordt nog altijd door de opflakkeringen van de pandemie afgeblokt.
Om de schade voor de burgers en het bedrijfsleven te beperken, hebben onze federale en regionale overheden hun uitgaven dan ook zeer sterk opgetrokken. En met gunstig resultaat. Dankzij het overheidsoptreden stijgt de werkloosheid nauwelijks en blijft het beschikbare inkomen op peil. Dit neemt natuurlijk niet weg dat sommige sectoren en bepaalde bedrijven of personen toch zeer zwaar getroffen zijn.
De huidige massale steunmaatregelen zijn volledig terecht, zelfs op langere termijn, ondanks de sterke impact op de budgettaire situatie en de globale overheidsschuld. Want zware economische crisissen laten blijvende littekens na en verlagen het groeipad van de economie permanent. Economisch gezien verlies je door een recessie telkens een paar jaar. Het is dus van belang om met tijdelijke uitgaven de impact van de recessie zo klein mogelijk te houden om zo weinig mogelijk jaren te verliezen.
Zeker voor België is dit van belang. De vergrijzingsgolf die er nu snel aankomt, noodzaakt al lange tijd een gevoelige verhoging van groei en productiviteit. De pandemie en de daaruit voortvloeiende economische crisis maken toekomstige financiële uitdagingen zoals de betaalbaarheid van de pensioenen nog prangender. De opbouw van welvaart gaat door de pandemie trager terwijl de uitdagingen onveranderd blijven. Onze economie heropstarten en structureel en duurzaam vernieuwen wordt des te noodzakelijker en dringender. De pandemie creëert een brandend platform voor hervormingen en investeringen.
Een eerste stap naar een relance wordt momenteel gezet dankzij Europa. België krijgt een budget van bijna 6 miljard voor het financieren van echte investeringen en structurele hervormingen. Maar als je bedenkt dat ons land gedurende decennia veel te weinig geïnvesteerd heeft, dan is het duidelijk dat er minstens een tienvoud van dit bedrag nodig is. Het totale bedrag aan projecten in het kader van het relanceplan bevestigt dat.
Het Europees plan kan evenwel alleen maar een beginpunt zijn. Een lange, volgehouden investeringsinspanning moet volgen. En daar schuilt een van de grote uitdagingen. Een keuze maken voor echte investeringen, zoals gedefinieerd in het Europees plan, vraagt een aantal fundamentele wijzigingen. Het vereist onder andere dat de overheid haar decennialange voorkeur voor consumptieve uitgaven ten nadele van investeringen deels herziet, maar het vraagt ook een stimulerend kader voor ondernemen en private investeringen. Dat impliceert ook de effectieve uitvoering van structurele hervormingen zoals gevraagd door Europa of de OESO. Een eenmalige injectie van enkele miljarden zonder “make over” van ons ondernemingskader is slechts een halve slag in het water.
- Geert Gielens, Director Economic Affairs Febelfin